Arabuluculuk zorunlu olacak mı

Arabuluculuk zorunlu olacak mı

Arabuluculuk zorunlu olacak mı sorusunun cevabı, Hükümet Programında yer aldığından kısa zamanda gerçekleşecek görünmektedir. Arabuluculuk zorunlu olacak mı sorusuna cevap verdikten sonra arabuluculuğa şöyle bir bakış atabiliriz. Arabuluculuk, hukuk sistemi gelişmiş ülkelerde yaygın olarak kullanılan alternatif bir uyuşmazlık çözümü yöntemidir. Arabuluculuk kavramı bizim hukukumuzda çok yeni bir kavramdır. Genel olarak Kuzey Amerika ve Avrupa’da genelde tercih edilen bu yol günümüzde ihtilaflı tarafların, karşılıklı olarak üzerinde anlaşma sağlayabilecekleri ve de çözüme ulaşmalarında tarafsız üçüncü bir kişinin yardımcı olduğu bir süreçtir. Bu yöntem bizde de 2012 yılında 6235 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk kanunu ile yürürlüğe girmiştir.

Arabuluculuk mahkemelerin iş yükünü azaltmak adına aralarında uyuşmazlık olan tarafları bir araya getirerek uzlaşma sağlamaya dönük bir faaliyettir.

Arabuluculuk çoğunlukla, tarafların doğrudan müzakerelerinin sonuç vermediği zamanlarda devreye girmektedir. Bu hallerde taraflardan birisi ya da her ikisi birden arabuluculuk yöntemini seçmeye yönelebilmektedir. Her iki tarafın birden kabul etmesi durumunda da arabulucu seçilir ve müzakereye oturulur. Taraflar arabuluculuk sürecinin sonunda bir anlaşmaya varırlarsa bu anlaşmayı, asıl uyuşmazlık hakkındaki yetki ve görev kurallarına göre belirlenecek olan hukuk mahkemesine ibraz edip, icra edilebilirliğine ilişkin bir şerh verilmesini talep edebileceklerdir. Bu şerhi içeren anlaşma, ilam niteliğinde belge sayılmaktadır. Yani tarafların müzakereler sonucu vardıkları ortak karar bağlayıcılık kazanmaktadır.

Bugünlerde mahkemelerin iş yükünü azaltmak için çözüm arayışlarına giren Adalet Bakanlığı tarafından Amerika ve Avrupa’da yaygın olan ve başarılı sonuçlar elde edilen bu alternatif uyuşmazlık yöntemi bazı uyuşmazlık konuları yönünden zorunlu hale getiriliyor. Yani ilerleyen süreçte arabuluculuk zorunlu olacak mı sorusunun yanıtı evet olarak karşımıza çıkacaktır. Hükümetin de desteklediği bu yöntem şu an tasarı halinde ancak kısa süre sonrasında iş hukukuna ilişkin uyuşmazlıklarda Arabuluculuk zorunlu olacaktır. Mahkemelerde halen devam eden ve işçi alacağından kaynaklanan uyuşmazlıklar arabulucuya yönlendirilecek. Kanuna,bireysel ve toplu iş sözleşmelerine dayanan işçi alacakları ve işe iade talepleri zorunlu arabuluculuk kapsamına girecek. Yapılacak kanun değişikliğinin yürürlüğe girmesinden sonra işçi alacakları ile işe iade talepleri için öncelikle arabuluculuk yoluna başvurmak gerekecek. Dolayısıyla kanunun yürürlüğe girmesiyle beraber arabulucuya başvurmadan dava açılırsa dava, esasına girilmeden dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddedilecek.Ancak taraflar arabuluculuk yoluna başvurdukları halde anlaşamazlarsa dava açabilecekler. Başvurular adliyelerdeki arabuluculuk merkezlerine yapılacak. Arabuluculuğa başvuracak olan taraf, karşı tarafın yerleşim yerindeki arabuluculuk merkezine başvurabilecek. Eğer karşı taraf tüzel kişi ise işyerinin merkezinin olduğu yerdeki arabuluculuk merkezlerinden birine başvurabilecekler.

Arabuluculuk yöntemi uzun süren dava açama yoluna kıyasla çok daha avantajlı bir yoldur. Her şeyden önce dava boyunca yapmak zorunda kalınacak tüm masraflardan ve zamandan ciddi bir tasarruf sağlanacaktır. Mahkemeye göre daha kısa sürmekte ve bu durumda iki tarafta kazançlı çıkmaktadır. Tarafların uyuşmazlık çözümünde kullandıkları yöntemler daha esnektir. Bu sebeple de arabuluculuk, tarafların gerçek ihtiyaçlarını ve beklentilerini ortaya koyabileceği, ihtilaf konusunun temelinden çözülmesine neden olabilecek bir yöntemdir. Bu nedenlerle arabuluculuk zorunlu olacak mı sorusuna verilen yanıt şu anda her kesim için büyük bir önem taşımaktadır.           

Tüm bu nedenler neticesinde hukukçular olarak bu süreci geç kalmadan tanımalı ve sürece de dahil olmalıyız.

Arabuluculuk zorunlu olacak mı