Arabuluculuk Kanunu Işığında Arabuluculuk Kurumuna Bakış
Arabuluculuk Kanunu Işığında Arabuluculuk Kurumuna Bakış
ArabuluculukKanunu Işığında Arabuluculuk Kurumuna Bakış için öncelikle arabuluculuğuntanımına bakılmalıdır. Arabuluculuk tarafların birbirleriyle iletişim kurupuyuşmazlığın en az hasar ile sonlandırılmasını amaçlayan bir hukuki yöntemdir.Antik zamanlardan beri sıklıkla kullanılan arabuluculuk hem taraflarıniletişimini güçlendirir, böylelikle daha güçlü bir ilişkinin temellerini atar,hem de uzun ve masraflı yargı sürecine başvurulmadan uyuşmazlığı sonlandırarakyaşanabilecek mağduriyetleri önüne geçmektedir. Arabuluculuğun gerek yargıgerek toplum barışı için önemini anlayan TBMM 22.06.2012 tarihinde yazımızınkonusu olan 6325 Sayılı Arabuluculuk Kanunu’nu yürürlüğe girmiştir..
Arabuluculuk yoluna başvurabilmesitarafların serbestçe tasarruf edebilecekleri bir özel hukuk uyuşmazlığınınvarlığı gereklidir. Bu alanda arabuluculuğun en çok tercih edildiği alan da İşHukukudur. Örnek vermek gerekirse arabuluculuk kurumunu etkin bir biçimdekullanan Amerika Birleşik Devletleri bu metodu ilk olarak işçi-işverenuyuşmazlıklarını çözümlemek için kullanmıştır. İş Hukuku kaynaklıuyuşmazlıklarda arabuluculuk kanalının kullanılması uzun yargılama sürecininyaratacağı mağduriyetleri en aza indireceği gibi toplumumuz için de muhtemelistihdam kaybını minimize edecektir.
ArabuluculukKanunu Işığında Arabuluculuk Kurumuna Bakış
Kanuna göre arabulucu; sistematik teknikler kullanaraktarafları bir araya getirip birbirlerini anlamalarını sağlayarak uyuşmazlığınsonlanmasını amaçlayan, bu süreci titizlik ve gizlilikle yürüten kimsedir.Arabulucular arabuluculu sicilinden seçilirler. Bu sicile kayıt olabilmek içinadaylar, Adalet Bakanlığı’nın hazırladığı sınavda başarılı olmak zorundadırlar.Burada doğru tarafların arabulucu seçiminin ne kadar hayati olduğununbelirtilmesi şarttır. Arabuluculuk tıpkı bir zanaat gibi tecrübe ileşekillenmiş kendine has bir beceri istemektedir. Taraflar bu süreçte kurumuninceliklerini iyi özümsemiş bir arabulucuyu tercih ederlerse uyuşmazlığı çokkısa bir sürede, rahat ve masrafsız bir biçimde çözümleyebileceklerdir.
Arabuluculuk faaliyeti öncelikle birhukuki girişimdir. Taraflar bu girişimde bulunmak, devam ettirmek, sonlandırmakkonularında tamamen serbesttirler. Bu anlaşma dava öncesinde veya davasırasında olabilecektir. Tarafların birinin arabuluculuk teklifinde bulunmasıhalinde karşı taraf 30 gün içinde bu teklife olumlu cevap vermez ise teklifireddetmiş sayılır. Teklifin kabulü halinde ise arabuluculuk süreci, davaaçılmamış ise tarafların ilk toplantıya davet edilip tarafların arabuluculuksürecine devam edeceklerine dair anlaşmalarının tutanakla belgelendiği tarihten,dava açılmış ise mahkemenin davetinin taraflarca kabulü veya arabuluculuğabaşvuru beyanlarının mahkemece tutanağa geçirilmesi ile başlar. Bu süreçtearabulucu titizlik ve gizlilik içinde uyuşmazlığın sonlandırılması için özenle,tarafsız bir biçimde şahsen çalışır.
Arabuluculuk faaliyeti sonucutaraflar ulaşılan sonuç tutanak ile belgelendirilir. Taraflar arabuluculukfaaliyeti sonunda bir anlaşmaya varırlarsa arabulucu ve taraflarca imzalanananlaşma belgesinin icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesini talepedebilirler. Bu talep dava açılmadıysa açılacağı mahkemeden, dava açılmış isedavanın görüldüğü mahkemeden talep edebilirler. Bu şerhi içeren anlaşma, ilamniteliğinde belge sayılır. İcra edilebilirlik şerhinin verilmesi çekişmesizyargı işidir. Bu kuralın istisnasını aile hukukuna ilişkin uyuşmazlıklardır. Buuyuşmazlıklarda duruşmalı olarak yapılır. İnceleme duruşmalı yahut duruşmasızyapılsın, incelemenin kapsamı anlaşmanın içeriğinin arabuluculuğa ve cebriicraya elverişli olup olmadığıyla sınırlıdır. Buradan görülebileceği gibiuyuşmazlığın çözümlenmesi halinde arabulucunun rolü çok önemlidir. Arabulucufaaliyeti karşılığında taraflardan ücret talep etme hakkına sahiptir.
