İş Hukukunda Zorunlu Arabuluculuk

İşHukukunda Zorunlu Arabuluculuk

İşHukukunda Zorunlu Arabuluculuk Tanımı: Hukukumuzda yeni birkavram olan iş hukukunda zorunlu arabuluculuk, İş Mahkemeleri Kanun Tasarısı’nda kendine yer bulmuştur.İlgili tasarı TBMM’de kabul edilmiş olup ilerleyen günlerde yürürlüğe girmesibeklenmektedir. Zorunlu arabuluculuk, söz konusu tasarının 3. maddesindedüzenlenmiştir.

İlgili madde uyarınca kanuna,bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçialacağı ile işe iade talebiyle açılacak davalarda, dava açılmadan öncearabuluculuğa başvurmak zorunludur; aksihalde dava 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 115inci maddesinin uyarıncausulden reddedilir. Ancak bu durumda da, kesinleşen kararın tebliğindenitibaren iki hafta içinde arabulucuya başvurmak mümkün olacaktır. Arabuluculukbaşvurusu karşı tarafın, karşı taraf birden fazla ise bunlardan birininyerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosunayapılacaktır. Arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde başvuru ise yetkili sulhhukuk mahkemesi yazı işleri müdürlüğüne yapılacaktır. 

Zorunlu Arabuluculuk Usulü

Söz konusu maddeye göre, Arabuluculuk Daire Başkanlığı, sicile kayıtlı arabuluculardan bu madde uyarınca arabuluculuk yapmak isteyenleri, varsa uzmanlık alanlarını da belirterek, görev yapmak istedikleri adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonlarına göre listeler ve listeleri ilgili komisyon başkanlıklarına bildirir. Arabulucu, bu listeden taraflarca belirlenir. Yani her ne kadar arabuluculuk faaliyeti zorunlu olsa da, bu faaliyeti yürütecek arabulucuyu taraflar listeden serbestçe seçip anlaşabileceklerdir. Tarafların herhangi birarabulucu anlaşamamaları halinde görevlendirme, arabuluculuk bürosu tarafından yapılacaktır. Üzerinde uzlaşılan ya da büro tarafından görevlendirilen arabulucu, her türlü iletişim vasıtasını kullanarak tarafları görevlendirme konusunda bilgilendirecek ve ilk toplantıya davet edecektir. Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde sonuçlandırmakla mükellef olup, zorunlu bir halde arabulucu bu süreyi en fazla bir hafta uzatılabilecektir. Arabulucu, müzakereler sonucunda son tutanağı düzenleyecek,görüşmelerin tamamlandığını arabuluculuk bürosuna derhal bildirecek ve son tutanağın bir örneğini gönderecektir.

Burada belirtmek gerekir ki, arabuluculuk bürosuna başvurulmasından, son tutanağın düzenlendiği tarihe kadar geçen sürede zamanaşımı durur ve hak düşürücü süre işlemez. 

Arabuluculuk Ücreti

Tarafların arabulucuhuzurunda anlaşmaları halinde, arabuluculuk ücreti, aksi kararlaştırılmadıkça,Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesinin İkinci Kısmına göre taraflarca eşit şekilde karşılanır. Bu durumdaücret, Tarifenin Birinci Kısmında belirlenen iki saatlik ücret miktarından azolamayacaktır. Tarafların arabulucu huzurunda anlaşamaması halinde ise,arabuluculuk görüşmelerinin ilk iki saatlik bölümü Hazineden, iki saati aşankısmı ise eşit şekilde, Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesinin Birinci Kısmınagöre karşılanır. Taraflarca bu hususun da aksinin kararlaştırılması mümkündür. Arabuluculukfaaliyeti süresince hazineden karşılanan ve taraflarca ödenen arabuluculukücreti, yargılama giderlerinden sayılacaktır.

Ayrıca dikkatçekilmelidir ki, geçerli bir mazeret göstermeksizin arabuluculuk görüşmelerinekatılmayan taraf son tutanakta belirtilecek ve davada lehine karar verilmişolsa bile, yargılama giderinin tamamını ödemeye mahkûm edilecektir.

Şayet taraflardan biri arabuluculukücretini karşılamak için adli yardıma ihtiyaç duyarsa, arabuluculuk bürosununbulunduğu yerdeki sulh hukuk hâkiminin kararıyla adli yardımdanyararlanabilecektir. Bu konuda Hukuk Muhakemeleri Kanununun 334 ve 340ıncı maddelerindedüzenlenen adli yardım hükümleri kıyasen uygulanacak ve ücret yargılama gideriolarak hazineden ödenecektir.