İş Mahkemeleri Kanunu ve Arabuluculuk Düzenlemeleri
İşMahkemeleri Kanunu ve Arabuluculuk Düzenlemeleri
7036 sayılı İşMahkemeleri Kanunu, 12.10.2017 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğegirmiştir. Anılan değişiklikler ile İş Mahkemeleri Kanunu ve Arabuluculuk ilişkisinedair bir kısım düzenlemelere de yer verilmiştir:
“ Dava şartı olarak arabuluculuk
MADDE 3- (1) Kanuna, bireysel veya toplu işsözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iadetalebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.
(2) Davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmayavarılamadığına ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafındanonaylanmış bir örneğini dava dilekçesine eklemek zorundadır. Bu zorunluluğauyulmaması hâlinde mahkemece davacıya, son tutanağın bir haftalık kesin süreiçinde mahkemeye sunulması gerektiği, aksi takdirde davanın usuldenreddedileceği ihtarını içeren davetiye gönderilir. İhtarın gereği yerinegetirilmez ise dava dilekçesi karşı tarafa tebliğe çıkarılmaksızın davanınusulden reddine karar verilir. Arabulucuya başvurulmadan dava açıldığınınanlaşılması hâlinde herhangi bir işlem yapılmaksızın davanın, dava şartıyokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilir.
(3) İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklananmaddi ve manevi tazminat ile bunlarla ilgili tespit, itiraz ve rücu davalarıhakkında birinci fıkra hükmü uygulanmaz.
(4) Arabuluculuk Daire Başkanlığı, sicile kayıtlıarabuluculardan bu madde uyarınca arabuluculuk yapmak isteyenleri, varsauzmanlık alanlarını da belirterek, görev yapmak istedikleri adli yargı ilkderece mahkemesi adalet komisyonlarına göre listeler ve listeleri ilgilikomisyon başkanlıklarına bildirir. Komisyon başkanlıkları, bu listeleri kendiyargı çevrelerindeki arabuluculuk bürolarına, arabuluculuk bürosu kurulmayanyerlerde ise görevlendirecekleri sulh hukuk mahkemesi yazı işleri müdürlüğünegönderir.
(5) Başvuru karşı tarafın, karşı taraf birden fazlaise bunlardan birinin yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdekiarabuluculuk bürosuna, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise görevlendirilenyazı işleri müdürlüğüne yapılır.
(6) Arabulucu, komisyon başkanlıklarına bildirilenlisteden büro tarafından belirlenir. Ancak tarafların listede yer alan herhangibir arabulucu üzerinde anlaşmaları hâlinde bu arabulucu görevlendirilir.
(7) Başvuran taraf, kendisine ve elinde bulunmasıhâlinde karşı tarafa ait her türlü iletişim bilgisini arabuluculuk bürosunaverir. Büro, tarafların resmi kayıtlarda yer alan iletişim bilgileriniaraştırmaya da yetkilidir. İlgili kurum ve kuruluşlar, büro tarafından talepedilen bilgi ve belgeleri vermekle yükümlüdür.
(8) Taraflara ait iletişim bilgileri, görevlendirilenarabulucuya büro tarafından verilir. Arabulucu bu iletişim bilgilerini esasalır, ihtiyaç duyduğunda kendiliğinden araştırma da yapabilir. Elindekibilgiler itibarıyla her türlü iletişim vasıtasını kullanarak görevlendirmekonusunda tarafları bilgilendirir ve ilk toplantıya davet eder. Bilgilendirme ve davete ilişkin işlemlerini belgeye bağlar.
(9) Arabulucu, görevlendirmeyi yapan büronun yetkiliolup olmadığını kendiliğinden dikkate alamaz. Karşı taraf en geç ilktoplantıda, yerleşim yeri ve işin yapıldığı yere ilişkin belgelerini sunmaksuretiyle arabuluculuk bürosunun yetkisine itiraz edebilir. Bu durumdaarabulucu, dosyayı derhâl ilgili sulh hukuk mahkemesine gönderilmek üzerebüroya teslim eder. Mahkeme, harç alınmaksızın dosya üzerinden yapacağıinceleme sonunda yetkili büroyu kesin olarak karara bağlar ve dosyayı büroyaiade eder. Mahkeme kararı büro tarafından 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılıTebligat Kanunu hükümleri uyarınca taraflara tebliğ edilir. Yetki itirazınınreddi durumunda aynı arabulucu yeniden görevlendirilir ve onuncu fıkradabelirtilen süreler yeni görevlendirme tarihinden başlar. Yetki itirazınınkabulü durumunda ise kararın tebliğinden itibaren bir hafta içinde yetkilibüroya başvurulabilir. Bu takdirde yetkisiz büroya başvurma tarihi yetkilibüroya başvurma tarihi olarak kabul edilir. Yetkili büro, altıncı fıkrauyarınca arabulucu görevlendirir.
(10) Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiğitarihten itibaren üç hafta içinde sonuçlandırır. Bu süre zorunlu hâllerdearabulucu tarafından en fazla bir hafta uzatılabilir.
(11) Arabulucu, taraflara ulaşılamaması, taraflarkatılmadığı için görüşme yapılamaması yahut yapılan görüşmeler sonucundaanlaşmaya varılması veya varılamaması hâllerinde arabuluculuk faaliyetini sonaerdirir ve son tutanağı düzenleyerek durumu derhâl arabuluculuk bürosunabildirir.
(12) Taraflardan birinin geçerli bir mazeretgöstermeksizin ilk toplantıya katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetininsona ermesi durumunda toplantıya katılmayan taraf, son tutanakta belirtilir vebu taraf davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile yargılama giderinintamamından sorumlu tutulur. Ayrıca bu taraf lehine vekalet ücretinehükmedilmez. Her iki tarafın da ilk toplantıya katılmaması sebebiyle sona erenarabuluculuk faaliyeti üzerine açılacak davalarda tarafların yaptıklarıyargılama giderleri kendi üzerlerinde bırakılır.
(13) Tarafların arabuluculuk faaliyeti sonundaanlaşmaları hâlinde, arabuluculuk ücreti, Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesinineki Arabuluculuk Ücret Tarifesinin İkinci Kısmına göre aksikararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde karşılanır. Bu durumda ücret,Tarifenin Birinci Kısmında belirlenen iki saatlik ücret tutarından az olamaz.İşe iade talebiyle yapılan görüşmelerde tarafların anlaşmaları durumunda,arabulucuya ödenecek ücretin belirlenmesinde işçiye işe başlatılmaması hâlindeödenecek tazminat miktarı ile çalıştırılmadığı süre için ödenecek ücret vediğer haklarının toplamı, Tarifenin İkinci Kısmı uyarınca üzerinde anlaşılanmiktar olarak kabul edilir.
(14) Arabuluculuk faaliyeti sonunda taraflaraulaşılamaması, taraflar katılmadığı için görüşme yapılamaması veya iki saattenaz süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları hâllerinde, iki saatlikücret tutarı Tarifenin Birinci Kısmına göre Adalet Bakanlığı bütçesindenödenir. İki saatten fazla süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamalarıhâlinde ise iki saati aşan kısma ilişkin ücret aksi kararlaştırılmadıkçataraflarca eşit şekilde Tarifenin Birinci Kısmına göre karşılanır. AdaletBakanlığı bütçesinden ödenen ve taraflarca karşılanan arabuluculuk ücreti,yargılama giderlerinden sayılır.
(15) Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin varlığıhâlinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurulduğunda, anlaşmanıngerçekleşebilmesi için işverenlerin arabuluculuk görüşmelerine birliktekatılmaları ve iradelerinin birbirine uygun olması aranır.
(16) Bu madde uyarınca arabuluculuk bürosu tarafındanyapılması gereken zaruri giderler; arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmayavarılması hâlinde anlaşma uyarınca taraflarca ödenmek, anlaşmaya varılamamasıhâlinde ise ileride haksız çıkacak taraftan tahsil olunmak üzere AdaletBakanlığı bütçesinden karşılanır.
(17) Arabuluculuk bürosuna başvurulmasından sontutanağın düzenlendiği tarihe kadar geçen sürede zamanaşımı durur ve hakdüşürücü süre işlemez.
(18) Arabuluculuk görüşmelerine taraflar bizzat,kanuni temsilcileri veya avukatları aracılığıyla katılabilirler. İşvereninyazılı belgeyle yetkilendirdiği çalışanı da görüşmelerde işvereni temsiledebilir ve son tutanağı imzalayabilir.
(19) Arabuluculuk görüşmeleri, taraflarca aksikararlaştırılmadıkça, arabulucuyu görevlendiren büronun bağlı bulunduğu adliyargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonunun yetki alanı içinde yürütülür.
(20) 13/6/1952 tarihli ve 5953 sayılı Basın MesleğindeÇalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanundadüzenlenen gazeteci ile 20/4/1967 tarihli ve 854 sayılı Deniz İş Kanunundadüzenlenen gemiadamı, bu madde kapsamında işçi sayılır.
(21) Bu maddede hüküm bulunmayan hâllerde niteliğineuygun düştüğü ölçüde 7/6/2012 tarihli ve 6325 sayılı Hukuk UyuşmazlıklarındaArabuluculuk Kanunu hükümleri uygulanır.
(22) Arabuluculuğa başvuru usulü, arabulucunungörevlendirilmesi ve arabuluculuk görüşmelerine ilişkin diğer hususlar AdaletBakanlığınca yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenir.”
İşMahkemeleri Kanunu ve Arabuluculuk Düzenlemeleri
